Realizację zadań własnych z zakresu ochrony zdrowia nakłada na gminy art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Prowadzenie przez gminy działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu wynika z art. 41 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Natomiast przeciwdziałanie przez gminy narkomanii wynika z art. 10 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.
Zadania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi wykonywane są poprzez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, w szczególności:
1) tworzenie warunków sprzyjających realizacji potrzeb, których zaspokajanie motywuje do powstrzymywania się od spożywania alkoholu;
2) działalność wychowawczą i informacyjną;
3) ograniczanie dostępności alkoholu;
4) leczenie, rehabilitację i reintegrację osób uzależnionych od alkoholu;
5) zapobieganie negatywnym następstwom nadużywania alkoholu i ich usuwanie;
6) przeciwdziałanie przemocy w rodzinie;
7) wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez finansowanie centrów integracji społecznej.
Zadania w zakresie przeciwdziałania narkomanii dotyczą w szczególności:
1) działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej;
2) leczenia, rehabilitacji i reintegracji osób uzależnionych;
3) ograniczania szkód zdrowotnych i społecznych;
4) nadzoru nad substancjami, których używanie może prowadzić do narkomanii;
5) zwalczania niedozwolonego obrotu, wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania substancji, których używanie może prowadzić do narkomanii;
6) nadzoru nad uprawami roślin zawierających substancje, których używanie może prowadzić do narkomanii.
Program obejmuje szeroki zakres działań w obszarze edukacji, informacji, poradnictwa, terapii uzależnień skierowanych do osób używających, nadużywających, uzależnionych od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, zmierzających do kształtowania i utrwalania postaw związanych ze zdrowym stylem życia, szczególnie dla dzieci i młodzieży oraz działań o charakterze profilaktycznym, wychowawczym i naprawczym.
Program stanowi część „Miejskiej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Inowrocławia 2016-2025” i wpisuje się w cel operacyjny określony w Narodowym Programie Zdrowia, który obejmuje profilaktykę i rozwiązywanie problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych, uzależnieniami behawioralnymi i innymi zachowaniami ryzykownymi.